Dịch bệnh – đó là cách thức khủng khiếp nhất, nhưng cũng là hiệu quả nhất để làm sụt giảm dân số thế giới. Hàng triệu người thiệt mạng mỗi năm – và thậm chí còn nhiều hơn thế, đó là những gì diễn ra khi một trận dịch bùng phát trong khi nhân loại vẫn loay hoay chưa tìm ra cách kiểm soát. Trong lịch sử hàng nghìn năm tồn tại và phát triển, con người đã phải chống đỡ với vô vàn trận đại dịch khủng khiếp, với số tử vong có thể lên đến hàng trăm triệu người trong một trận dịch. Hãy cùng Genk điểm lại 10 cơn ác mộng kinh hoàng nhất qua bài viết dưới đây.

10. Bệnh đậu mùa

Trước khi những người phương Tây đặt chân đến Tân Thế giới, số lượng dân bản địa ước tính vào khoảng 100 triệu người. Trong những thế kỷ tiếp theo, con số này còn vào khoảng từ 5-10 triệu, và sự sụt giảm khủng khiếp này có đóng góp rất lớn từ bệnh Đậu mùa. Người Incas hay Aztec có thể đã xây dựng nên những công trình kiến trúc vĩ đại, những pháo đài kiên cố, nhưng chừng đó là chưa đủ để bảo vệ họ trước món quà mà người Châu Âu mang đến. Họ chưa hề tiếp xúc với những thứ bệnh dịch đó trước đây, và do đó, họ không hề sở hữu bất cứ thứ miễn dịch nào để tự bảo vệ mình.



Virus gây ra bệnh Đậu mùa có tên là Variola Virus. Chúng đã xuất hiện từ hàng nghìn năm trước, và ước tính cứ 10 người mắc thì 3 người có cơ hội về với tổ tiên sớm hơn dự định. Những triệu chứng thường thấy là sốt cao, đau nhức toàn thân, và những vết phát ban tiến triển thành tổn thương chẩy dịch cho đến đóng vẩy.

Bệnh chủ yếu lây lan qua đường tiếp xúc trực tiếp qua da, hoặc qua dịch cơ thể của người mang mầm bệnh, nhưng nó cũng có thể lây qua đường hô hấp, nếu bạn sống cùng người mang bệnh trong môi trường khép kín.



Mặc dù vaccine đã ra đời từ năm 1796, nhưng đậu mùa vẫn tiếp tục lan rộng. Thậm chí, vào năm 1967, một vụ dịch nổ ra đã làm 2 triệu người thiệt mạng, và gây ra một cơn ác mộng đối với toàn nhân loại. Cùng năm đó, Tổ chức Y tế thế giới đã bắt đầu triển khai những nỗ lực nhằm “tận diệt” virus Đậu mùa, thông qua việc mở ra chiến dịch tiêm chủng đại chúng. Như một sự đền đáp lại nỗ lực này, một năm sau đó, Đậu mùa chính thức bị xóa sổ.

Ngày nay, virus Đậu mùa chỉ còn tồn tại trong những phòng thí nghiệm dùng cho nghiên cứu, và chúng cũng được bảo mật cực kỳ nghiêm ngặt.

9. Dịch cúm năm 1918

Năm 1918 là thời điểm cuộc chiến tranh Thế giới lần thứ nhất sắp kết thúc. 37 triệu người tử vong được ghi nhận lại trong năm đó, những người còn sống sót thì đếm từng ngày để chờ đợi khoảnh khắc sum họp với gia đình. Nhưng nhân loại vẫn chưa được tận hưởng yên bình, khi một trận cúm nổ ra vào năm đó đã cướp đi sinh mạng của hơn 20 triệu người – chỉ trong vòng 3 tháng. Một năm trôi qua, bệnh cúm dần rút lui, nhưng nó vẫn kịp ghi lại một thành tích kinh hoàng, với số ca tử vong vào khoảng 50-100 triệu người.



Trận đại dịch năm 1918 không giống như những trận dịch mà chúng ta phải đối phó mỗi năm. Nguyên nhân của trận cúm này do một chủng virus cúm mới – cúm A H1N1. Các nhà khoa học cho rằng, một đột biến nào đó đã giúp cho chúng có khả năng lây lan từ gia cầm sang người, và chúng xuất hiện đầu tiên ở Trung Mỹ, ngay trước khi các ổ dịch ở đây xuất hiện.

Trận đại dịch này còn có tên gọi là dịch cúm Tây Ban Nha, do số lượng tử vong ở đây đã đạt ngưỡng 8 triệu người. Nhân loại hoàn toàn chưa hề có miễn dịch đề kháng lại chúng, cũng như những gì đã xảy ra khi bệnh Đậu mùa đến với những người Aztech. Một lượng lớn người và hàng hóa thiết yếu di chuyển khắp nơi trên trên thế giới trong cuộc chiến tranh đã tạo điều kiện cho virus lây lan với tốc độ chóng mặt.



Dịch cúm năm 1918 cũng có triệu chứng như bất cứ bệnh cúm thông thường nào khác: Bạn có thể chỉ thấy sốt nhẹ, nôn, buồn nôn và tiêu chảy. Bệnh nhân thường có những điểm đen xuất hiện trên má. Nguy cơ tử vong đến từ việc phổi ngập tràn dịch tiết do hệ thống miễn dịch của chính bạn tạo ra – và bệnh nhân thường tử vong do suy hô hấp.

Dịch cúm thường có xu hướng lắng xuống trong vòng 1 năm, khi virus biến đổi thành các chủng khác, ít nguy hiểm hơn. Ngày nay, hầu hết mọi người đều mang trong mình miễn dịch (ở mức độ nào đó) với virus cúm A H1N1. Chúng ta thừa hưởng điều này từ những người may mắn sống sót sau trận đại dịch kinh hoàng năm 1918.

8. Cái chết Đen

Những chiếc xe chất đầy xác người, những gia đình, những người nông dân hay thậm chí cả những vị Vua đang thoi thóp chờ ngày một thiên sứ nào đó sẽ xuống giải thoát mình khỏi nỗi đau bất tận đang dày vò – đó là những hình ảnh thảm khốc gây ra do Dịch hạch. Được ghi nhận như là trận dịch đầu tiên, dịch “Cái chết đen” nổ ra vào năm 1348 đã cướp đi sinh mạng của hơn một nửa dân số châu Âu, một phần cư dân Ấn Độ và Trung Quốc. Vụ dịch lây lan nhanh thông qua con đường trao đổi buôn bán cũng như các cuộc chiến tranh, chúng tàn phá làng mạc, thành phố, làm đảo lộn toàn bộ đời sống chính trị cũng như vị trí của các tầng lớp trong xã hội vào thời kỳ đó



Căn nguyên gây bệnh là vi khuẩn có tên gọi Yerinia pestis, và bệnh chủ yếu lây truyền thông qua những con bọ chét cư ngụ trên chuột. Các triệu chứng thường thấy của bện là sưng hạch, sốt, ho đờm lẫn máu và khó thở. Y học hiện đại có thể dễ dàng điều trị bệnh trong giai đoạn đầu, biến Dịch hạch trở thành căn bệnh ít đe dọa hơn đến tính mạng.

7. Sốt rét

Sốt rét không phải là một cái tên quá mới mẻ trong danh sách những cơn ác mộng của nhân loại. Ghi nhận về nó đã xuất hiện từ hơn 4000 năm trước, khi những sử gia Hy Lạp ghi nhận lại mức độ tàn phá của nó. Sốt rét xuất hiện ngay cả trong những di thư cổ đại của Trung Quốc và Ấn Độ. Thậm chí, ngay từ thời xa xưa, người ta đã tìm ra mối liên hệ giữa căn bệnh sốt rét và những vùng ẩm thấp, nơi muỗi sinh sôi và phát triển.



Thực chất, muỗi không phải là thủ phạm chính gây nên dịch bệnh này. Sốt rét gây ra bởi loài ký sinh trùng Plasmodium, chúng ký sinh trên cả muỗi và người. Khi những con muỗi bâu đến hút máu bạn, chúng sẽ truyền sốt rét vào người bạn. Những ký sinh trùng này nhanh chóng chui vào ẩn nấp trong những tế bào hồng cầu, và một khi đã hoàn thành xong một chu kỳ nhân lên, hàng loạt hồng cầu sẽ bị phá hủy hàng loạt. Đó là khi bạn nhìn thấy những triệu chứng phổ biến của sốt rét: sốt, rét run, đổ mồ hôi, đau nhức cơ bắp toàn thân.

Những người từng đi lính trong quá khứ có lẽ vẫn chưa thể quên được nỗi kinh hoàng này. Từng người lính một gục ngã sau khi phải trải qua nhiều đêm chịu đựng cái rét khủng khiếp từ bên trong cơ thể. Chỉ riêng mình cuộc Nội chiến Mỹ, nhiều số liệu thống kê đã ghi nhận lại gần 1.5 triệu ca bệnh, và hơn 10.000 trường hợp tử vong trong số đó. Trong cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất, sốt rét đã làm tê liệt toàn bộ lực lượng của Anh, Pháp và Đức suốt gần 3 năm. Gần 60.000 binh lính Mỹ chết vì căn bệnh này trong chiến tranh thế giới lần thứ 2.



Ngày nay, sốt rét vẫn tiếp tục là vấn đề nhức nhối với nhân loại, đặc biệt là khu vực châu Phi cận Sahara. Mỗi năm, từ 350 đến 500 triệu trường hợp mắc sốt rét được ghi nhận ở khu vực này, và nó vẫn tiếp tục lấy đi sinh mạng của hơn 1 triệu người. Ngay cả ở Mỹ, nơi trước đó đã tuyên bố thanh toán xong dịch sốt rét, hàng năm vẫn có gần 1000 ca bệnh, và một vài trường hợp tử vong đã được ghi nhận.

6. Lao


Cũng như Sốt rét, Lao đã trở thành người bạn đồng hành với con người ngay từ thời điểm của những nền văn minh cổ xưa nhất. Là một trong tứ chứng nan y, khi những phương thuốc chữa Lao hiện đại chưa xuất hiện, bất cứ ai được chẩn đoán mắc căn bệnh này đều xem như đã đối mặt với bản án tử hình.



Gây ra bởi vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis, bệnh lây lan từ người này sang người khác qua đường không khí. Người mang vi khuẩn lao khi ho, hắt hơi hay nói chuyện sẽ truyền bệnh sang người khác thông qua những giọt nước bọt nhỏ li ti mà mắt thường không thể quan sát thấy. Phổi là nơi trú ngụ ưa thích của vi khuẩn lao, do đó những triệu chứng như ho khạc đờm kéo dài, đau ngực, sốt về chiều, sụt cân, suy nhược là những triệu chứng rất hay gặp. Trong một số trường hợp, vi khuẩn lao cũng có thể cư ngụ ở não, thận hoặc cột sống.



Khi các kháng sinh chống Lao chưa ra đời, nhiều số liệu thống kê cho thấy, cứ 7 người mắc Lao thì 1 người sẽ có suất lên Thiên đường sớm hơn dự kiến. Đến tận thế kỷ 19, Lao được xem là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu (10% trong tổng số) ở Mỹ.

Năm 1944, streptomycin ra đời, chính thức chấm dứt nỗi đau khổ kéo dài gần 5000 năm của nhân loại. Với đầy đủ các phương tiện kháng sinh trong tay, con người tưởng chừng như đã có thể thanh toán gọn gàng căn bệnh này, nhưng cho đến những năm 1990, Lao đã chính thức quay trở lại. Có 2 nguyên nhân chính lý giải cho điều này: sự phát sinh của các chủng Lao kháng thuốc, và sự xuất hiện của cơn ác mộng mới mang tên HIV/AIDS.



HIV/AIDS làm tấn công chủ yếu vào các tế bào TCD4- những người “nhạc trưởng” chỉ huy dàn nhạc miễn dịch của cơ thể, và do đó, sức đề kháng chống lại những bệnh nhiễm khuẩn từ bên ngoài – đứng hàng đầu trong đó là Lao, giảm xuống rất nhanh. Trong những năm sau đó, khi HIV/AIDS bùng phát trên toàn cầu, nó đã kéo theo người bạn Lao quay trở lại, và cùng nhau tạo nên cơn ác mộng cho đến giờ nhân loại vẫn chưa tìm ra cách giải quyết.

Nguồn : http://genk.vn/c198n20120422123517265/10-dai-dich-khung-khiep-nhat-trong-lich-su-nh226n-loai.chn

tay chân miệng thật ghê tởm . Hix

5. Tả

Người dân Ấn Độ đã chung sống với căn bệnh này từ thời cổ đại, nhưng mãi đến thế kỷ 19, phần còn lại của nhân loại mới có dịp nếm trải cơn ác mộng này. Trong suốt thời kỳ này, bước chân của những thương lái Ấn Độ trên khắp toàn cầu đã vô hình giúp những con vi khuẩn chết người lan tràn trên khắp những thành phố lớn của Ấn Độ, Nhật Bản, Bắc Phi, Trung Đông và toàn bộ Châu Âu. Sáu đại dịch xảy ra vào thời kỳ này đã cướp đi sinh mạng của hàng triệu người.



Bệnh tả được gây ra bởi một loài vi khuẩn mang tên Vibrio Cholerae. Các dấu hiệu nhiễm trùng là rất nhẹ, nhưng điều nguy hiểm chính là việc nôn và tiêu chảy diễn ra quá mạnh và quá dài. Điều này sẽ làm cơ thể bị mất nước một cách trầm trọng, kéo theo sau đó là tình trạng shock và tử vong.

Hệ thống miễn dịch của cơ thể có thể dễ dàng đánh bại được vi khuẩn Tả, nhưng điều này chỉ có ý nghĩa khi cơ thể bạn vẫn còn có thể giữ đủ nước. Vi khuẩn tả cũng có thể lây qua đường tiếp xúc, nhưng con đường lây lan chủ yếu của nó vẫn là đường tiêu hóa, thông qua nguồn thực phẩm và nguồn nước bị ô nhiễm.



Trong nhiều thập kỷ trở lại đây, bệnh tả có vẻ như đã dần trôi vào dĩ vãng. Điều kiện vệ sinh môi trường được cải thiện, cũng như những tiến bộ vượt bậc của y tế đã khiến con người tự tin rằng mình đã xóa sổ được căn bệnh này. Nhưng đến năm 1961, một chủng vi khuẩn tả mới xuất hiện tại Indonesia đã tạo thành một trận dịch nhanh chóng lan ra toàn thế giới – và dịch tả vẫn còn tiếp diễn cho đến ngày này. Năm 1991, gần 300.000 ca bệnh đã được xác định, và 4000 trường hợp tử vong được ghi nhận lại trong năm đó.

4. AIDS

Sự xuất hiện của AIDS trong những năm 1980 đã dẫn đến một đại dịch toàn cầu, với số lượng tử vong ước tính vào khoảng 25 triệu người (cho đến nay). Theo nhiều số liệu thống kê gần đây, đã có 33,2 triệu người nhiễm HIV, và 2.1 triệu trong số này đã tử vong (số liệu năm 2007).



AIDS – viết tắt của Acquired immune deficiency syndrome (hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải), được gây ra bởi virus HIV – Human Immunodeficiency Virus ( Virus gây suy giảm miễn dịch ở người). Virus lây lan thông qua 3 con đường chủ yếu: quan hệ tình dục, đường máu và từ mẹ sang con. Một khi đã xâm nhập vào cơ thể, virus sẽ làm suy yếu sức đề kháng của vật chủ, và do hệ miễn dịch đã bị đánh sập, người mắc AIDS sẽ chết vì những bệnh nhiễm trùng cơ hội.

Các nhà khoa học tin rằng HIV xuất hiện đầu tiên ở khỉ và tinh tinh, và sự lây lan của virus từ khỉ sang người bắt đầu vào khoảng giữa thế kỷ 20. Trong những năm 1970, sự gia tăng dân số đáng kể ở châu Phi, đi kèm với đó là nghèo đói, chiến tranh, thất nghiệp lan tràn trên khắp vùng đất này – đó là điều kiện vô cùng lý tưởng để đại dịch AIDS bùng phát. Ma túy, mại dâm cũng như việc tái sử dụng kim tiêm một cách vô tội vạ, chính con người đã tự mình dọn đường để căn bệnh này lây lan với tốc độ chóng mặt. Từ châu Phi, chỉ trong thời gian vài năm ngắn ngủi, AIDS đã trở thành cơn ác mộng với toàn nhân loại.



Cho đến nay, vẫn chưa có một phương thuốc nào có thể tiêu diệt hoàn toàn HIV. Tuy nhiên, sự tiến bộ của Y học cũng đã mang lại cho những người bất hạnh nhiễm HIV một niềm hi vọng mới. Bằng cách sử dụng ARV – một loại thuốc giúp ngăn chặn quá trình tiến triển của HIV thành AIDS, cộng với việc có một chế độ sinh hoạt điều độ, những người mắc HIV hoàn toàn có thể có được cuộc sống như người bình thường.

3. Bệnh sốt vàng da

Khi những người nô lệ châu Phi được đẩy đến châu Mỹ, họ vô tình đã trở thành con đường trung chuyển của rất nhiều loại dịch bệnh – một trong số đó là bệnh sốt vàng da. Những ghi nhận về căn bệnh này đã xuất hiện từ rất lâu, và chi tiết đáng chú ý nhất có lẽ là việc căn bệnh này đã đánh gục đội quân bất khả chiến bại của Napoleon như thế nào.



Khi Napoleon gửi đi một binh đoàn với quân số ước tính khoảng 33.000 người đến vùng thuộc địa ở Bắc Mỹ, chính dịch sốt vàng da đã giết chết 29.000 người trong số này. Quá kinh hoàng trước con số này, Napoleon đã quyết định bán lại mảnh đất này cho Hoa Kỳ. Sự kiện này đã đi vào lịch sử với cái tên Louisiana Purchase.

Cũng như sốt rét, sốt vàng da lây lan thông qua vật chủ trung gian là muỗi. Các triệu chứng điển hình là sốt, gai rét, nhức đầu, đau cơ và nôn mửa. Mức độ bệnh có thể dao động từ một vài cơn sốt nhẹ, cho đến tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng có thể dẫn đến sốc, xuất huyết nội tạng, suy đa phủ tạng và cuối cùng là tử vong. Suy gan nên vàng da là triệu chứng rất hay gặp, do đó bệnh được đặt tên là sốt vàng da.



Mặc dù chiến dịch tiêm chủng đã được phổ biến rộng rãi, thêm vào đó là dịch vụ chăm sóc Y tế có nhiều tiến bộ đáng kể, đồng thời việc quản lý diệt trừ muỗi được thực hiện khá triệt để, nhưng cho đến nay, bệnh vẫn tồn tại ở Nam Mỹ và châu Phi.

2. Sốt Rickettsia

Những khu ổ chuột, những khu doanh trại với những đám đông sống chen chúc nhau trong một không gian chật hẹp với điều kiện vệ sinh vô cùng tồi tệ, nếu bạn không may mắn phải nếm trải cảnh tượng này, rất có thể ngay trên tay bạn giờ đây là cả một ổ vi khuẩn nhung nhúc. Vi khuẩn và ký sinh trùng, đó là những gì bạn sẽ phải đối mặt, và một trong số đó, loài vi khuẩn mang tên Rickettsia prowazekii đã tạo nên một trận đại dịch kinh hoàng hơn bất cứ căn bệnh truyền nhiễm nào từng được biết đến: Sốt Rickettsia



Căn bệnh nay đã xuất hiện từ nhiều thế kỷ trước, với số lượng các trận dịch đã lên tới 4 chữ số. Sự xuất hiện rất phổ biến của nó trong các doanh trại quân đội đã khiến nó có một số cái tên khác như “Sốt doanh trại”, hay “Sốt chiến tranh”. Trong suốt thời kỳ chiến tranh Châu Âu (1618-1648), căn bệnh này cùng với nạn đói và bệnh dịch hạch đã cướp đi sinh mạng của khoảng 10 triệu người. Và trong nhiều trường hợp, sự bùng phát của dịch bệnh thậm chí còn quyết định cục diện của cả một cuộc chiến.



Khi quân đội Tây Ban Nha tấn công thành trì Moorish của Granada vào năm 1480, một trận dịch sốt Rickettsia nổ ra đã nhanh chóng làm quân số của họ giảm từ 25.000 xuống còn 8000 người trong vòng chưa đầy 1 tháng. Căn cứ theo mức độ thiệt hại này, người Tây Ban Nha có thể đã phải mất thêm nhiều thế kỷ nữa mới có thể đánh đuổi được người Moors ra khỏi lãnh thổ của mình. Gần đây nhất, khi Thế Chiến I nổ ra, dịch Rickettsia cũng đã cướp đi sinh mạng của hàng triệu người trên khắp lãnh thổ của Nga, Ba Lan và Rumani.



Các triệu chứng của bệnh thường bao gồm nhức đầu, chán ăn, khó chịu và sốt. Nếu không được điều trị kịp thời, vi khuẩn sẽ nhanh chóng đi vào máu để tạo ra một bệnh cảnh nhiễm khuẩn huyết, sau đó sẽ là viêm phổi, suy hô hấp, suy thận, suy gan, hôn mê và cuối cùng là tử vong.

Sự ra đời của vaccine, cũng như việc cải thiện phương pháp chữa trị và điều kiện vệ sinh đã làm giảm đang kể tác động của sốt Rickettsia. Nhiều nước phát triển đã tuyên bố thanh toán xong căn bệnh này, tuy nhiên, những trận dịch đôi khi vẫn bùng phát ở một vài bộ phận của Nam Mỹ, châu Phi và châu Á.

1. Bại liệt

Nhiều nhà khoa học cho rằng, bại liệt đã đi cùng với con người từ hàng thiên niên kỷ nay, để lại di chứng và gây tử vong cho vô số trường hợp bệnh nhi. Một báo cáo vào năm 1952 đã ghi nhận vào khoảng 58.000 ca bệnh trên chỉ riêng nước Mỹ. 1/3 trong số đó để lại di chứng bại liệt, và 3000 trong số đó đã tử vong.



Virus gây bệnh đã được xác định, và mục tiêu tấn công chủ yếu của chúng là hệ thống thần kinh của cơ thể. Virus lây lan chủ yếu qua đường tiêu hóa, từ những nguồn nước hay thực phẩm không được kiểm soát tốt. Những triệu chứng khởi phát thường là sốt, mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn và đau nhức cơ. Từ giai đoạn này, một tỷ lệ khoảng 1/200 sẽ chuyển thành liệt. Liệt thường xuất hiện ở 2 chi dưới, nhưng đôi khi, nó cũng có thể xảy ra ở các cơ hô hấp, từ đó gây nên bệnh cảnh suy hô hấp rất nặng và nguy cơ tử vong là cực kỳ cao.



Bại liệt thường gặp ở trẻ nhỏ, nhưng nó cũng có thể gây ảnh hưởng đến người lớn. Điều này hoàn toàn phụ thuộc vào thời điểm lần đầu bạn tiếp xúc với virus gây bệnh. Thời điểm này diễn ra càng sớm, hệ miễn dịch càng được chuẩn bị tốt hơn, do đó, nếu như bạn tiếp xúc với căn bệnh này càng muộn, nguy cơ tiến triển thành bại liệt, thậm chí tử vong càng cao.

Có một điều khá nghịch lý đối với căn bệnh này, đó là việc cải thiện điều kiện vệ sinh tuy làm giảm đáng kể sự lây lan của bệnh, nhưng đi cùng với đó lại là việc số lượng người phơi nhiễm bệnh ngày càng giảm, do đó những ca bệnh tiếp xúc với virus bại liệt ở lứa tuổi trưởng thành ngày càng tăng. Kết quả tất yếu là sự xuất hiện ngày càng nhiều của những ca bệnh nặng nề, để lại di chứng bại liệt và tử vong.



Không có một phương thuốc nào có thể chữa trị được căn bệnh bại liệt, nhưng vaccine phòng bại liệt đã ra đời từ những năm 1950. Từ đó, nhiều nước phát triển như Mỹ và các quốc gia châu Âu đã tuyên bố thanh toán xong bại liệt. Việt Nam cũng đã công bố tiêu diệt hoàn toàn căn bệnh này vào năm 2000. Hiện nay, bại liệt chỉ còn tồn tại ở một số quốc gia đang phát triển ở châu Á và châu Phi.

Nguồn : http://genk.vn/c198n20120428023330273/10-dich-benh-khung-khiep-nhat-trong-lich-su-nhan-loai-phan-2.chn

Nghĩ HIV/AIDS mới là top đầu chứ :-?

AT_Rybak đã viết:Nghĩ HIV/AIDS mới là top đầu chứ :-?

e nghĩ nó để theo số thôi . chứ bệnh nào củng tử nạn xa trường hết .

nhnif mấy bệnh này ghê qus đi, mình mà mắc phải thì...

HIV/AIDS nhìn người teo ghe vãi!